16 Haziran 2009 Salı

Etnisite

Etnisite ya da etnik grup kavramı, sosyolojide belirsiz bir kavramdır. Nathan Glazer ve Daniel Moynihan tarafından ortaya atılmıştır. Irk terimine karşı etnisite daha geniş bir kavramdır. Bir toplumsal yapıdaki özelliği, bireylerin bir özel grupla özdeşleşmesini, grup siyasallığını, bireylerin gruba aidiyetini ifade etmek üzere ortaya atılmıştır, ancak ırk teriminin örtmecesi yapılmakla da suçlanmıştır.

Genel olarak etnik, kendinin bilincinde olan, fakat uluslararası düzeyde egemen siyasal bir bütünlük olarak tanınmayan tarihsel bir ortaklaşmaya aidiyet olarak tanımlanmaktadır. Etnik gruplar, tarihsel ve kültürel kimlik yapısı olarak siyasallaşır. Yurttaşlık, ayrımcılık, ırkçılık, ayrılıkçılık, eşitlik, soykırım, toplulukçuluk, çokkültürlülük, çoktürcülük, öteki, kültür, ulus, uyrukluk, dil, soy, akrabalık, din, sömürgecilik, kölelik, azınlıklar gibi kavramlarla yakından ilgilidir. Sosyologlar arasında bazen asimilasyonun yerini alan etnisite giderek, çoğulculuk, asimilasyona karşı siyasal isyan, eşitsizlik ve ayrımckılığa karşı dayanışmayı anlatır olmuştur.

Dünyanın her yerinde birçok azınlık konumuna sahip topluluklar vardır. Bu toplulukların yaşamış olduğu ülkede kendi toplumları ve geneli oluşturan toplumla yaşadığı bazı sorunlar vardır. Ekaliyetlerin yaşamış olduğu sorunlara ilişkin atıflarda bulunmak amaç güdülmüştür. Ve sonrasında o ülkenin yönetim mercilerine bir taslak oluşturarak çözüm yolu bulunması amaçlanmıştır."Etnik grup" terimi Soğuk Savaş sonrası anlam bilim açısından başkalaştırılmış bir kavramdır. Bugün "etnik grup" denilince herkesçe daha çok ırka dayalı aidiyet bilinci anlaşılmaktadır. Oysa sosyoloji bilimi açısından objektif bakışla ele alındığında "etnik grup"; diğerlerinden sosyal mesafe olarak çok önemli farklılıklara sahip grubu ifade eder. Yani yaşayış ve kültür özelliklerinin büyük kısmı bakımından diğerlerinden farkllı öğelere ve uygulamalara sahip grup etnik grup olarak tanımlanabilir. Örneğin; diğer gruplarda masada yemek yeme alışkanlığı ve ugulaması varken bir grup yerde yemek yeme alışkanlığına sahipse bu grup etnik olarak diğerlerinden farklıdır. Ancak bir ya da birkaç özelliği ile diğerlerinden farklı olması bir grubu "etnik grup" olarak nitelemeye yetmez. Bu farklılıkların topluluğun yaşam ve kültürle ilgili tüm alanlarında büyük bir kısmında ve önemli bir tarihsel süreç içerisinde gözlemlenmesi gerekir. Sanayileşme ve sonrasında gelişen modernleşme süreci, hemen her toplumun etnolojik alışkanlıklarının büyük bölümünü değiştirmiş, bir kısmını ortadan kaldırmış olmakla birlikte; etnik grup ayrımını tespitte çok önemli bazı kriterler geçmişte olduğu gibi günümüzde de varlıklarını sürdürmektedirler. Bunlar içersinde en önemlileri, doğum, ölüm ve evlilik törenleri, ailede bireylerin sosyal statüleri, geleneksel dokuma teknikleri, hayvancılıkla ilgili geleneksel teknikler, ev araçları olarak sayılabilir.

Genel anlamda bir ülkede etnikliğin oluşabilmesi için ise:

Dil farklılığı,
Din farklılığı,
Yaşama tarzı farklılığı oluşmalıdır.

Hiç yorum yok: